Bút Ký: TUI LÀ DÂN NẪU (3) - NTT

Mỗi lần vào Nam, chú Sáu tui đem vào những đặc sản quê hương là bánh tráng đa, bánh in và bánh cốm thơm mùi gừng rất ngon. Đặc biệt nhất là nón lá Gò Găng cho má tui và rượu do chính chú nấu để ba tui đãi khách. Có một lần trời mưa, tui đội cái nón Gò Găng đi học. Nhóm bạn chọc tui là "Bà già trầu" làm tui quê quá trời. Bởi nón Gò Găng thô hơn nón Huế. Vành rộng và bên trong rất nhiều nan tre đan nhau rất đẹp và dày. Do đó nó khá nặng lại nhiều màu mè, bên ngoài lại bọc một lớp vành bằng nylon cho khỏi ướt. Tui chút xíu, đội cái nón to đùng lại nặng nề không thấy mặt mày ở đâu nên tụi bạn chọc cũng đúng. Từ đó tui không bao giờ đội cái nón lá quê hương đó nữa. Chú Sáu tui rất sợ ba tui. Sau này đã có cháu nội, nhưng khi vô thăm gia đình tui, suốt thời gian ở lại chú không dám uống rượu. Dù con cháu mời chú cũng lắc đầu. Chú nói: - Thôi! chú sợ anh Hai la . Bởi ở quê nội tôi anh hai rất có uy với em vì quyền huynh thế phụ. Nghe đâu lúc ba tui trong Nam, chú Năm thay mặt ba dạy dỗ chú Sáu nhiều trận cũng ly kỳ lắm. Chú Năm tui cũng lùn và đương nhiên ba tui cũng không cao. Nhờ trời, lai bên ngoại nên tụi tui giò cẳng cũng kha khá không đến nỗi nào.  Chú Năm tui rất giỏi chữ Hán và đánh võ thật tài. Hồi chú mới vô Nam, chú mở lò dạy võ Bình Định tại nhà ba tui. Buổi chiều một nhóm thanh niên ra sân múa quyền, tấn, thủ. Gậy gộc múa lia chia vui lắm. Chú đa tài, biết làm nhiều thứ để sinh nhai nên sau này chú Năm tui rất khá.  Chú Năm được ba tui gửi tiền về đài thọ cho ăn học nên chú giỏi tiếng Hán và cũng rất bảo thủ. Trong nhà chú vẽ một bức tranh thật lớn. Trong đó ngoài hình vẽ, chú viết vào những câu chữ Hán, chữ Nôm lẫn chữ Quốc Ngữ. Đại loại: - Huynh đệ như thủ túc, phu thê như y phục. - Trai thời trung, hiếu làm đầu. Gái thời tiết hạnh là câu trao mình. - Nam vô tửu như kỳ vô phong. vân... vân... Có một lần hai vợ chồng tui tới thăm, chú và chồng tui cãi nhau kịch liệt về những tư tưởng quá hủ lậu này. Rốt cuộc hai ông đều xỉn, gục tại chỗ. Ngày má tui theo lệnh chồng về quê Bình Định rước bà nội tui vô Nam. Má dụ em tui:

- Con ở nhà giỏi nghen! Má ra quê đón bà nội vô. Bà nội răng còn tốt lắm. Nội vô sẽ xước mía cho con ăn. Khỏi cần dùng dao róc mía. Thế là má tui ra đi, tụi tui hai chị em ở nhà chờ nội về với hình ảnh thật đẹp, nội ngồi xước mía hai chị em ăn đã đời luôn. Bà nội tui xuống xe. Một bà già lùn lùn, mặc bộ đồ đen, choàng một khăn sọc nâu  đen cột chéo trên đầu. Một mắt bị che bởi một mãnh khăn chéo hình tam giác. Nội vô nhà kêu hai đứa và cười. Hai chị em tui dội ngược. Hai hàm răng nội đen thùi lại dính cổ trầu đo đỏ thấy ớn. Thằng em tui chạy trốn sau lưng tui thập thò nhìn nội. Còn tui khoanh tay "Thưa nội mới dô" rồi chạy tuốt ra sau hè. Đó là lần đầu tiên tui tiếp xúc với nội, một người Bình Định chính gốc và nói toàn giọng Nẫu khó nghe. Bởi ba tui vô Nam lâu nên nói giọng đã pha tiếng Sài gòn. Âm điệu và từ dùng đã thay đổi nhiều. Nghe nói nội tui là con quan, từ nhỏ được cưng chiều, răng nội nhuộm từ hồi còn con gái. Mỗi năm đều dùng thuốc để làm bóng và giữ răng đen, chắc. Cả đời nội chưa hề ra khỏi quê làng nên nội nói chuyện giọng rất cứng và dùng những từ địa phương rất lạ. Tui nhớ một lần kêu tui đi lấy cái đòn cho nội ngồi, tui vô vác cây đòn gánh của má tui ra. Nội nói: - Không phải. Cái đòn ngồi. Thì ra nội muốn cái ghế đẫu thấp. Mỗi khi làm gì sai nội nói "Đừng làm dẫy". Mỗi khi nội ngạc nhiên nội nói "Dẫy na" hay "Úy châu cha quơi". Nội dùng từ "nẫu" để ám chỉ người khác. Làm điều gì nội vừa lòng nội nói ''được rầu'' (được rồi) hay ''cái đầu gấu nậu đau từ hầu tấu'' (Cái đầu gối nội đau từ hồi tối). Ban đầu nghe tui không hiểu, lâu dần thấy thân thiết, quen thuộc. Vắng nội tui lại nhớ cái âm điệu quê mùa, thô kệch mà thân thiết biết bao nhiêu. Nội nghe má  kể chị em tui ước có nội vô xước mía cho ăn. Nội sai ba ra vườn chặt mía rồi kêu Út vô để ăn mía. Nội xước mía ngon lành rồi đưa cho Út. Út cầm miếng mía có dính cỗ trầu rồi đứng im. Em không dám quăng đi, mà cũng chẳng dám bỏ vào miệng.  Nhìn hàm răng đen thùi, nhìn cái khăn chéo đen che nửa bên mắt, nhìn toàn thân nội kỳ kỳ, lạ lùng dễ sợ. Cuối cùng em bật khóc. Cả nhà vỡ lẽ ra. Má ôm em vào lòng dỗ dành. Từ đó chị em tui không còn mơ nội xước mía cho mình ăn nữa. (Xem tiếp phần 4)