Hồi Ký: XÓM NHỎ - Phần 2 - NTT

2. Xóm Chùa. Nếu cái xóm nhà thờ của tôi huyên náo nhất làng thì Xóm Chùa lại vắng vẻ, buồn hiu. Nó buồn vì nằm ở cuối làng, giáp ranh với những vùng đất hoang không khai phá. Nó lặng lẽ, hoang vu mà lại còn nhận những âm điệu cốc… cốc… cốc… boong ! và tiếng tụng kinh trầm trầm của sư cô vang lên mỗi tối. Sở dĩ được gọi là Xóm Chùa vì ngôi chùa độc nhất nằm ở đây. Chùa không nằm trong phạm vi đồn điền mà nằm sát ranh với những ngôi nhà công nhân. Chùa ban đầu chỉ là một mái nhà tranh  đơn sơ của một sư cô từ miền Tây về trụ trì để tuyên dương Phật Pháp. Tôi nhớ hôm ấy là một ngày thứ năm. Ngày thứ năm là ngày học sinh nghỉ học, nhưng phải lên trường làm” cỏ ve “. Thật tình tôi cũng không biết viết thế nào cho đúng theo tiếng Pháp. Tôi chỉ nhớ từ cỏ ve  là dùng để diễn tả học sinh đến trường làm vệ sinh . Dẫy cỏ xung quanh, quét dọn trường lớp và cứ làm theo lời thầy là được rồi. Ngày đó mấy chỉ có ông thầy giáo già dạy lớp nhì kiêm Hiệu trưởng là có mặt. Đôi khi thầy sai toán lớp Nhì lên nhà thầy làm cỏ hay quét dọn xung quanh nhà dưới sự sai khiến của  bà thầy. Có khi thầy phân công một vài  đứa dẫn con chó cưng của thầy đi dạo, lau chùi chiếc xe đạp láng coóng cho thầy Cũng có lúc thầy sai đi mua đồ lặt vặt  khi bà thầy không có ở nhà. Nghĩa là dưới sự điều động của thầy ngày thứ năm là ngày lao động công ích. Hôm đó thứ năm, thầy bảo:” Mấy trò bên Giáo thì quét dọn chỗ này xong rồi về, mấy trò bên Lương theo thầy”. Thầy dẫn chúng tôi đi tới cuối làng và chỉ ngôi nhà tranh mới cất sơ sài nói đó là cái Chùa, rồi điều động chúng tôi làm cỏ, gom  cây, lượm rác. Làm một hồi mệt thì có một sư cô bưng nước ra mời, buổi trưa được ăn cơm với tàu hủ và canh rau. Được 2 lần thứ năm đến chùa làm thì thầy ngưng không dẫn đi nữa. Dường như sau đó chế độ làm cỏ ve được bãi bỏ. Chỉ có những học sinh có lỗi mới lên trường ngày thứ năm để chấp hành lệnh phạt mà thôi. Tuy thầy không dẫn đi nữa, nhưng chị em tôi vẫn đến  Chùa làm “Công quả”như theo lời thầy dặn dò. Dần dần cuối tuần, thứ bảy chủ nhật chúng tôi cũng lên Chùa để giúp sư cô, để nghe sư cô thuyết pháp, để học kinh và để biết thế nào là quy y. Đương nhiên là má tôi mừng lắm khi tôi không còn vào nhà thờ học giáo lý mà chạy tuốt xuống cuối làng để tập ăn chay và niệm Phật. Từ Chùa về nhà tôi hơi xa, nhưng hôm nào cũng tụng kinh tối xong thì mẹ con mới đốt đèn bão lò mò dẫn nhau về. Mới đầu Sư Cô cũng tội lắm. Bị những người có Đạo quá khích không thích. Buổi sáng sớm hay chiều tối thường bị quăng những rác hay đồ dơ dáy vào chùa. Có hôm họ quăng cả phân vào trong Chánh Điện. Sư Cô chỉ biết dọn dẹp và niệm Phật. Phá hoài không thấy động tĩnh, họ cũng thôi. Thật ra tuổi còn nhỏ tôi cũng không biết gì về Phật Pháp. Điểm chính là vui, có bạn mới,có em trai đi chung, có sư cô thiệt là hiền thương yêu và  có một nếp sống khác hơn hồi trước tới giờ. Chúng tôi được Sư Cô dạy học chữ, tập tụng kinh. Mỗi đứa được Sư Cô cho  một bộ đồ lam rộng thùng thình, một cái áo tràng vàng mỗi khi làm lễ. Chúng tôi học kinh như học bài  thuộc lòng ở trường. Kinh thiệt là khó  vì không hiểu gì hết, đọc lộn xộn câu trước câu sau tùm lum. Cuối cùng mỗi ngày học một đoạn và đứa này truy bài đứa kia. Sau khi kiểm tra thấy chúng tôi đã thuộc  kinh Đại Bi Chú thì sư cô cho chúng tôi quy y. Tôi có pháp danh Kim Ngộ. Em tôi- Thông- pháp danh Kim Ngô, và bạn em tôi –Cu Tí- con Dì Sáu gần nhà pháp danh Kim Thạnh. Không biết Sư cô theo tông phái nào. Chỉ biết  khoảng 15 tuổi trở xuống pháp danh bắt đầu bằng Kim ( thí dụ Kim Ngô, Kim Thạnh, Kim Đô…), lớn hơn bắt đầu bằng Mỹ .(thí dụ Mỹ  Hiền, Mỹ Châu…) Già cở 40 trở lên,Nữ bắt đầu bằng Diệu( Thí dụ Diệu Quý, Diệu Hiền…). Nam bắt đầu bằng Thiện ( Thí dụ Thiện Thọ, Thiện Khải…). Sư cô đẹp và giỏi lắm. Biết đánh máy chữ, biết chích thuốc, biết thêu, may và đương nhiên rất giỏi về kinh sách Phật. Sau này má tôi cúng dường một Đại hồng Chung. Cho nên trên xóm nhà thờ có chuông rung  Đính Đoong, Đính Đoong, thì Xóm Chùa cũng vang lên  Tùng Tùng Tùng. Boong, Boong, Boong… làm vui làng vui xóm. Chuông nhà thờ thường rung lên buổi chiều để công nhân đi lễ nhà thờ sau một ngày làm việc. Chủ nhật hay những ngày có lễ thì chuông mới rung buổi sáng. Riêng Chuà thì trái lại. Sáng sớm Sư Cô dậy công quả,hồi chuông đánh thức công nhân dậy nấu cơm, trước tiếng kẻng của dượng Bảy gát dan  độ chừng 10 phút. Buổi tối, tiếng chuông Chùa lại vang lên báo hiệu giờ Sư Cô công phu khuya. Đều đặn không chểnh mãng như tánh tình điềm đạm từ ái của người khoác áo nâu sòng. Lúc đầu tới Chùa mà chưa quy y, tôi cũng phá lắm. Mấy đưá bạn có Đạo xúi gì tôi cũng làm. Ngày rằm hay lễ lớn, tôi là người lén canh Sư Cô để tụi nó lẽn vào bàn cúng ngoài trời rinh hết trái cây đem đi. Mấy nhà  bên lương cúng cô hồn vào rằm tháng giêng, tháng 7 hay tháng 10 thì xóm   nhà thờ chúng tôi là nhóm giựt đồ cúng  giỏi nhất . Sau khi đứng quan sát mọi phía,mấy anh phân công:” Con Chín hể mà người ta la Giựt thì chạy lại bưng liền dĩa trái cây. Con Thành  chụp liền mấy khúc mía, thằng Mười nhỏ đứng

ngoài giữ cái rỗ, còn lại để mấy anh” Đôi khi giựt xong đi về nhà, mấy anh tôi mình mẫy chèm nhẹp vì cháo ,chè cúng cô hồn đổ đầy người. Người mình có quan niệm cúng cô hồn mà có nhiều người giựt và lấy hết thì năm đó làm ăn khấm khá, cô hồn đã ăn rồi sẽ không khuấy phá mình.  Tuy nhiên sau khi quy y  và bị quỳ hương vài ba bận tánh tôi thuần lại, ra vẽ con gái hơn và biết cản không cho tụi nó làm ‘quỷ phá nhà chay” ở chùa nữa. Chùa nghèo, mái tranh, phên tre, nền đất , lại là khu vực mới khai hoang nên rất nhiều kiến, mối và đủ thứ côn trùng. Buổi tối cúng Phật, đốt đèn măng xông thì mối cánh bay vào tìm ánh sáng. Dù có đóng cửa chúng cũng vào. Mối bay vào đèn vởn vơ một hồi thì té xuống, cánh rụng đầy chiếu, còn thân  mối trụi lũi bò lổm nhổm. Muà An cư kiết hạ, Sư cô vào tịnh thất 1 tháng không ra ngoài. Kiến đen kéo từng đàn và phòng. Sư cô tịnh khẩu, chỉ liên lạc bên ngoài bằng viết giấy. Phật tử muốn rải thuốc chận đường kiến đi .Sư cô không cho bảo “Không được sát sanh” Khi sư cô ra Hạ người gầy nhom, thân thể nổi u nổi nần vì kiến cắn và không tắm rửa, thấy thật thương. Tôi và em Thông  thường khi tan học về nhà, ăn cơm xong là ôm vở lên chùa. Tôi thích lên Chánh Điện, chui dưới bàn thờ Phật để học bài và để ngủ. Nơi đó tương đối rộng, giống như một cái hầm nhỏ thật yên tịnh . Lúc đó trong đầu óc non nớt cứ đinh ninh mình chui dưới chân Phật để học thì sẽ thông minh, mau thuộc bài hơn. Cu Tí cùng trang lứa với Thông, từ nhỏ đã không ăn thịt. Lỡ ăn trúng thịt cá là bị ói. Từ ngày Sư Cô về lập Chùa Cu Tí quy y, sau đó xuất gia và trở thành chú Tiểu với pháp danh Kim Thạnh. Chú Kim Thạnh được sư cô cạo đầu chừa 3 vá rất tức cười. Chú lùn và hơi mập, bụ bẫm như trong tranh vẽ. Dù đã xuất gia, nhưng tính con nít vẫn còn, chú theo tụi tôi phá cũng khỏi chê. Mặc dù Sư cô rất thương yêu chú. Coi như con ruột nhưng chú vẫn bị quản lý nghiêm nhặt và bị phạt quỳ hương thường xuyên. Một lần Sư Cô nhập Hạ, chú nói cười lớn tiếng, chạy lên trên Chánh Điện để chơi ú tìm với tụi tôi. Sư Cô viết giấy ra. Bắt tụi tôi quỳ một cây nhang, chú Kim Thạnh hai cây. Thế là cả bọn đành quỳ hương chịu tội. Vốn tin Phật, nhất là có hai ông Hộ Pháp mặt mày dễ sợ đứng trước Chuà, nên không đứa nào dám ăn gian. Đến cây thứ nhì của chú Kim Thạnh, hai chị em tôi làm bộ nóng nực dùng quạt tre quạt cho nhang cháy nhanh, mau hết. Vậy đó tuổi thơ như tấm giấy trắng dễ thương nguệch ngoạc chữ viết học trò. Tôi và em tôi lớn lên với niềm vui Phật Pháp. Trong làng, mỗi khi có người chết hay đau ốm bệnh hoạn là Sư cô dẫn Phật Tử đi đến tận nhà tụng kinh, cầu nguyện.  Càng ngày ngôi Chuà càng có nhiều Phật Tử đến quy y. Những người bên Lương có nơi gữi gấm tâm linh nên cũng hoà nhã với nhau hơn. Ngôi Chuà cũng được sửa sang tươm tất, ấm cúng và trồng nhiều cây trái xum xuê. Ổi Xá Lị đã cho những trái to mọng, ngon lành, Mấy cây mãng cầu dai, mãng cầu xiêm trĩu nặng những quả. Chùa có thêm hai chú Tiểu xuất gia và  Phật Tử càng ngày càng đông. Chúng tôi và chú Kim Thạnh cũng lớn lên theo ngày tháng. Tôi như con chim được chắp cánh bay xa. Bỏ lại khu vườn tâm linh một bên để vùi đầu vào đèn sách. Chú Kim Thạnh không còn bị cạo đầu 3 vá, chú được Sư Cô nhận làm con và đích thân nuôi dưỡng. Chú được đi học những lớp Phật học trên Thành Phố. Trong tình trạng chiến tranh, mọi thứ đều thay đổi, đều diễn biến ngoài sự tưởng tượng của tôi. Ngôi chuà  bỏ hoang phế, Sư cô lên Thủ Đức cất một ngôi chùa khác trên một mãnh đất Phật Tử cúng dường. Khi má tôi bệnh nặng, lời dặn dò cuối cùng là khi bà nằm xuống mọi thứ đều phải làm đơn sơ. Hãy mua một áo quan rẻ   tiền để má đi thanh thản không vác nặng quan tài. Hãy thiêu má và không được giết bất cứ con vật nào để làm đám ma. Hãy cúng cơm chay và nhất là phải mời cho được thầy Kim Thạnh về tụng kinh siêu độ cho má. Má không muốn nghe mấy ông thầy tụng gõ lốc cốc tụng kinh kiếm tiền đề nhậu.Khi má tôi mất, chúng tôi đã làm đúng những gì má tôi trăn trối. Thầy Kim Thạnh lúc đó đã là một Đại đức. Thầy cùng chư tăng về lo cho má tôi chu đáo. Sau khi tôi xuất ngoại, thầy đã nhận ba tôi làm Bá phụ. Thầy rước  ba tôi về chùa, ông đã xuống tóc quy y sống cuối cuộc đời với câu kinh tiếng kệ. Khi ông nằm xuống được chôn trong một cái tháp nhỏ nằm trong khuôn viên chùa, gần cái tháp của Sư Cô bổn sư của tôi. Bây giờ ngồi đây, những kỷ niệm thời thơ ấu tràn về đầy ắp. Tôi như thấy lại cái xóm Chùa ngày xưa với tiếng trống, tiếng Đại hồng Chung vang lên rộn rã. Và tôi con bé cắt tóc bum bê nắm tay em tung tăng chạy nhảy trong khuôn viên chuà. Ngôi chùa đầu đời đã gieo cho tôi những hạt giống từ ái, vị tha và niềm tin Phật pháp.                                      NGUYỄN THỊ THÊM