Bút Ký: TUỔI MƯỜI BA (2) - Nguyễn thị Thêm

Ngày mai dì lại năn nỉ má tôi mượn tiền, để trả đở cho chủ nợ tiền ăn đã ghi sổ. Nợ chồng nợ nên có lần không ai bán chịu thức ăn cho dì, dì và đàn con nhổ nấm nấu ăn, bị trúng độc cả nhà suýt chết.  Sau đó thằng Châu vì muốn có tiền phụ mẹ, nó đi đãi cát ở con suối sau làng và đã bị chết trôi. Tuổi 13 của tôi đã nghe tiếng heo la thảm thiết vì bị thọc huyết ở đầu xóm, và khi đi học ngang nhà đã thấy bác Chí gật gù bên chai rượu với dĩa tiết canh đỏ lòm vừa làm xong. Cũng có khi chứng kiến Bác xách dao rượt chị Hồng chạy cùng xóm vì tội không mua rượu cho Bác. Tuổi 13 tôi còn chứng kiến nhiều thứ thật đáng sợ của những người dân trong thời buổi chiến tranh. Cái tuổi thơ ngây trong trắng đã bị thời cuộc ghi vào tiềm thức những hình ảnh ghê rợn của cuộc chiến ý thức hệ. Những bản án treo vào cổ người dân bị giết. Những lần bị đấp mô đường, những đêm chó sủa vang trời nằm trong nhà mà sợ vu vơ. Cho nên mấy con ruồi, con kiến, con nhện hay cả con trùng, con dế đối với bọn chúng tôi chả có nhằm nhò gì. Tuổi 13 tôi đi học với chiếc xe đạp chạy từ làng quê ra quận lỵ. Gà mên cơm đem theo mắc cở không cho ai xem  vì thiếu thịt cá. Cháu tôi bây giờ đi học được ăn ở trường và thức ăn giống nhau không phân biệt giàu nghèo. Chỉ khác là người income thấp khỏi trả tiền, người trung lưu phải đóng tiền ăn cho con cái. Hôm qua cháu tôi học nhóm đem một tốp bạn vào nhà. Con gái tôi order bánh Pizza to đùng ở Costco cho chúng. Mấy anh chị đánh một loáng là xong và bắt tay làm việc. Những tiếng nói tiếng cười, tranh cãi vang lên vui vẻ trong căn nhà đã im ắng từ sáng tới giờ. Tôi lại phát hiện một điều khá tốt về giáo dục ở Mỹ. Câu chuyện như thế này: Cháu tôi là leader của nhóm này.( Nhóm giỏi của trường) Tuần trước bà cố cháu mất phải phải nghỉ học 2 ngày để tham dự tang lễ. Cô giáo đã đưa cháu ra khỏi nhóm và điều một em khác vào thay. Trong lễ tang cháu nhận được tin từ bạn gửi tới báo. Cháu rất bất bình. Hôm sau đi học, cháu gặp ngay cô giáo phụ trách để chất vấn. Tôi hỏi rồi tiếp theo như thế nào? Cháu nói nếu cô giáo không giải quyết hợp lý con sẽ hỏi lên tới counsellor vì như vậy là không đúng. Chúng con làm việc rất tốt, ăn ý. Con chỉ vắng mặt vì lý do nhà có tang chứ con không trốn học. Cô giáo không có quyền đá con ra. Và thế hôm qua cháu được trả về nhóm cũ và chúng đang ì xèo làm project cuối cùng.

Cháu tôi được dạy tinh thần tự lập, phát huy sáng kiến. Có quyền nói lên sự bất công nếu mình phát hiện. Người giáo viên ngoài là một người thầy còn là một người bạn, để học sinh có thể nói lên tất cả những gì mình nghĩ trong học tập hay trong đời sống.Tuy nhiên người thầy giáo tại nước Mỹ này cách ăn mặc hay đi đứng rất phóng túng và tự do. Ông thầy của cháu tôi để râu, cột tóc dáng vẻ ngang ngang là một dân chơi hơn là một nhà mô phạm. Tuy nhiên cháu tôi rất thích và gần gũi, tin cậy. Cháu biết rõ về đời tư của thầy, gia đình và con cái. Sinh nhật thầy tự tay cháu làm thiệp và bỏ tiền túi mua quà tặng. Có ông thầy ban ngày dạy học, chiều đến làm waiter trong một quán ăn. Cháu tôi thấy là một việc bình thường. Cháu còn nói mẹ đến tiệm đó ăn để ủng hộ, để cháu gặp thầy chào hỏi. Sự kính trọng không hề thuyên giảm trong tâm hồn cháu tôi. Chả bù chúng tôi ngày xưa, ông thầy cao cao tại thượng, còn cô giáo là một hình ảnh thanh cao, sang trọng và quý phái. Chúng tôi nhìn những người dạy mình như một tấm gương sáng để noi theo. Cho đến sau này, những ngày tang thương của đất nước. Chúng tôi bắt gặp cô giáo thời tiểu học ngồi bán cháo ở bên đường, ông thầy phải vào vùng kinh tế mới làm rẫy. Tôi thấy tim mình bị bóp lại thương xót và uất hận. Trong tôi thầy giáo không thể tháo giày làm việc lao động. Nhưng nhìn lại mình, mình cũng là nhà giáo, cũng vất vã bon chen vì miếng ăn. Cuộc sống còn thê thảm hơn thầy nên đành cúi mặt làm lơ. Không dám chào để khỏi làm tủi lòng thầy và đau xót phận mình. Có một lần con gái tôi đi họp phụ huynh, cô giáo cứ nhìn con tôi bằng đôi mắt kỳ lạ. Con tôi ngạc nhiên và hỏi cô ấy. Cô ta trả lời: - Tôi thấy bà không phải là một người thích uống rượu.Bà là một bà mẹ thông minh, chững chạc và rất tốt. - Tại sao cô nói như vậy? Con tôi ngạc nhiên hỏi cô giáo và cô ta trả lời: - Có một lần về đề tài "Mẹ em thích gì?" Shannie đã nói "Mẹ em thích uống rượu." Suy nghĩ mãi con tôi mới nhớ ra: Thì ra một lần trong nhà có tiệc, con tôi đã nói đùa là mình thích uống rượu để chọc mấy cậu ở VN hay nhậu nhẹt. Và cháu tôi tưởng đó là câu nói thật và đã lấy đó trả lời câu hỏi ở trường. Cho nên đừng nên đùa với trẻ con những điều không nên đùa. Nhất là đôi khi giởn chơi ta hay nói đùa với con là " mẹ không có sinh con ra. Mẹ nhặt con ở thùng rác" hoặc ;" Con đâu phải con của ba con, con là con của ông hàng xóm" hay " Con đâu có nét nào giống mẹ, con đâu phải con của mẹ sinh ra. Mẹ xin con về nuôi đó "v v...  (còn tiếp)